Ladki Bahin Kyc महाराष्ट्र शासनाने सुरू केलेली लाडकी बहीण योजना ही गेल्या काही महिन्यांत महिलांसाठी आशेचा किरण ठरली आहे. राज्यभरातील लाखो बहिणींनी या योजनेत अर्ज करून लाभ मिळवला आहे. पण आता सरकारने एक नवा निर्णय घेतला आहे आणि तो म्हणजे योजनेतील सर्व लाभार्थी बहिणींना केवायसी (KYC) करणे बंधनकारक केले आहे.
हा निर्णय का घेतला गेला? त्याचा फायदा-तोटा कोणाला होईल? अर्जदार बहिणींनी आता पुढे कोणते पावले उचलावीत? हे सगळं आपण सविस्तरपणे जाणून घेऊ.
१) लाडकी बहीण योजना म्हणजे काय?
महाराष्ट्र सरकारने महिलांच्या सबलीकरणासाठी व आर्थिक स्वावलंबनासाठी ही योजना सुरू केली. या योजनेअंतर्गत पात्र महिलांना दरमहा ठराविक आर्थिक मदत थेट त्यांच्या बँक खात्यात जमा केली जाते.
महिलांना कुटुंबातील जबाबदाऱ्या सांभाळताना थोडासा दिलासा मिळावा हा यामागचा मुख्य उद्देश.
विशेषतः ग्रामीण भागातील, आर्थिकदृष्ट्या दुर्बल व वंचित घटकातील बहिणींना याचा मोठा फायदा होतो.
२) केवायसी (KYC) म्हणजे काय?
KYC = Know Your Customer.
बँका, आर्थिक संस्था आणि सरकारी योजना यामध्ये व्यक्तीची खरी ओळख पटवण्यासाठी केवायसी प्रक्रिया आवश्यक असते.
यात आधार कार्ड, पॅन कार्ड, निवासाचा पुरावा, फोटो, मोबाईल क्रमांक अशा कागदपत्रांची पडताळणी केली जाते.
केवायसी झाल्यानंतर खात्री होते की लाभ घेणारी व्यक्ती खरी आहे आणि ती फसवणूक करत नाही.
३) केवायसी बंधनकारक का केले?
लाडकी बहीण योजनेत सुरुवातीला मोठ्या प्रमाणावर अर्ज आले. पण तपासणीदरम्यान काही गोष्टी सरकारच्या लक्षात आल्या –
अनेकांनी खोटी कागदपत्रे लावली होती.
एकाच व्यक्तीने दोन ठिकाणी वेगवेगळ्या माहितीने अर्ज केले होते.
काही जणांचा बँक खाते किंवा आधार कार्डाशी दुवा जोडलेला नव्हता, त्यामुळे पैसे जमा होत नव्हते.
या सगळ्या समस्या दूर करण्यासाठी सरकारने केवायसी अनिवार्य केली आहे.
४) केवायसी न केल्यास काय होणार?
ज्या बहिणींनी अजून केवायसी पूर्ण केली नाही, त्यांचे अर्ज प्रलंबित राहतील.
त्यांना निधी जमा होणार नाही.
सरकारने स्पष्ट सांगितले आहे की, केवायसीशिवाय एकही लाभार्थीला हप्ता दिला जाणार नाही.
त्यामुळे ज्या बहिणींनी अजून कागदपत्रे अपडेट केलेली नाहीत, त्यांना हप्ता मिळण्यात उशीर होईल.
५) केवायसी कशी करायची?
लाडकी बहीण योजनेसाठी केवायसी प्रक्रिया अगदी सोपी ठेवली आहे.
जवळच्या महसूल कार्यालयात, ग्रामपंचायतीत किंवा तालुका कार्यालयात जाऊन फॉर्म भरावा.
आवश्यक कागदपत्रांची झेरॉक्स प्रत द्यावी.
आधार क्रमांक व बँक खात्याची पडताळणी करून घेणे आवश्यक आहे.
अर्जावर सही करून अधिकारी पडताळणी करतील.
पडताळणी पूर्ण झाल्यानंतर केवायसी प्रक्रिया पूर्ण झाल्याचे तुम्हाला कळवले जाईल.
६) आवश्यक कागदपत्रांची यादी
आधार कार्ड (स्वतःचे)
बँक पासबुक / खाते क्रमांक व IFSC कोड
पॅन कार्ड (जर उपलब्ध असेल तर)
निवासाचा पुरावा (राशनकार्ड / विज बिल / इ.)
पासपोर्ट साईज फोटो
मोबाईल क्रमांक (OTP साठी)
७) बहिणींना काय फायदा होणार?
केवायसी प्रक्रिया पूर्ण झाल्यानंतर –
हप्ते वेळेवर मिळतील.
खात्यात पैसे थेट जमा होतील.
फसवणूक, बनावट अर्ज आणि गैरव्यवहार थांबतील.
सरकारकडे नेमका डेटा तयार होईल, ज्यामुळे भविष्यातील योजना आखणे सोपे जाईल.
८) ग्रामीण भागातील समस्या
अनेक ग्रामीण भागात अजूनही डिजिटल ज्ञान कमी आहे. तिथे बहिणींना केवायसी करताना काही अडचणी येऊ शकतात.
इंटरनेट सुविधा नसणे.
आधारशी बँक खाते लिंक नसणे.
योग्य मार्गदर्शन मिळत नसल्याने चुकीची कागदपत्रे जमा करणे.
या सगळ्याला उपाय म्हणून शासनाने स्थानिक ग्रामसेवक, आशा वर्कर आणि तलाठी यांना मार्गदर्शन करण्याची जबाबदारी दिली आहे.
Ladki Bahin Kyc
९) विरोध व टीका
काही समाजघटकांनी या निर्णयावर नाराजी व्यक्त केली आहे.
“आधीच बहिणींना अर्ज करताना अनेक कागदपत्रे द्यावी लागली, आता पुन्हा केवायसी म्हणजे त्रास वाढवणे” अशी टीका होतेय.
परंतु शासनाचे म्हणणे आहे की, हा निर्णय लाभार्थ्यांच्या हितासाठी घेतला आहे.
फसवणूक टाळण्यासाठी व खरी पात्र बहीण वंचित राहू नये म्हणून केवायसी अत्यावश्यक आहे.Ladki Bahin Kyc